Năm 2025 đánh dấu một giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ của nền kinh tế Việt Nam, khi công nghệ, hội nhập quốc tế và áp lực thị trường cùng tác động sâu rộng đến mọi doanh nghiệp.
Startup và SMEs (doanh nghiệp nhỏ và vừa) – chiếm hơn 97% tổng số doanh nghiệp, đóng góp khoảng 45% GDP và tạo việc làm cho hơn 60% lao động cả nước – vừa là lực lượng chủ lực, vừa là nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất trước biến động.

Theo báo cáo của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), mặc dù hệ sinh thái khởi nghiệp ngày càng sôi động, Startup và SMEs vẫn đối diện nhiều rào cản: thiếu vốn, thiếu nhân lực chất lượng cao, hạn chế trong chuyển đổi số, và sức cạnh tranh thấp trên thị trường quốc tế.
Số liệu từ Bộ Kế hoạch & Đầu tư cho thấy, tỷ lệ Startup sống sót sau 5 năm chỉ ở mức 10–15%, trong khi phần lớn SMEs vẫn hoạt động ở quy mô nhỏ, khó mở rộng thị trường. Nếu không kịp thích ứng, nhiều doanh nghiệp sẽ bị bỏ lại phía sau trong cuộc đua khốc liệt này.

Do đó, các doanh nghiệp Startup và SMEs cần hiểu rõ thực trạng, nhận diện rõ khó khăn và tìm ra giải pháp phù hợp. Bài viết này sẽ phân tích từng khía cạnh để giúp doanh nghiệp định hình chiến lược phát triển bền vững trong giai đoạn mới.

Thực trạng của Startup và SMEs tại Việt Nam

Bối cảnh kinh tế và áp lực đối với Startup và SMEs

Bước sang năm 2025, nền kinh tế Việt Nam đang trải qua giai đoạn biến động mạnh, với nhiều yếu tố vĩ mô tác động trực tiếp đến hoạt động kinh doanh. Lạm phát toàn cầu, biến động tỷ giá và giá nguyên vật liệu tăng cao đã tạo ra áp lực không nhỏ lên chi phí vận hành của các doanh nghiệp. 

Đối với Startup và SMEs – vốn có nguồn lực hạn chế hơn so với các tập đoàn lớn – những biến động này trở thành gánh nặng nặng nề, buộc họ phải tối ưu hóa từng khoản chi phí và tìm kiếm giải pháp sáng tạo để duy trì hoạt động. Nhiều doanh nghiệp mới thành lập phải đối mặt với bài toán sống còn chỉ sau một hoặc hai năm ra mắt, khi dòng tiền bị bóp nghẹt và thị trường tiêu dùng có dấu hiệu chững lại.

Startup và SMEs trước tác động của chuyển đổi số và yêu cầu đổi mới

Chuyển đổi số đã không còn là xu hướng xa vời mà trở thành yêu cầu bắt buộc để tồn tại. Tuy nhiên, đối với Startup và SMEs, việc đầu tư vào công nghệ không chỉ đơn giản là mua phần mềm hay thiết bị mới, mà còn là thay đổi toàn diện mô hình vận hành, văn hóa doanh nghiệp và cách tiếp cận khách hàng.

Nhiều doanh nghiệp nhỏ nhận thức rõ tầm quan trọng của chuyển đổi số nhưng lại vướng mắc ở vấn đề chi phí và nhân sự có kỹ năng phù hợp. Nếu không kịp thời thích ứng, họ sẽ bị bỏ lại phía sau khi các đối thủ nhanh nhạy hơn tận dụng được sức mạnh của dữ liệu, tự động hóa và thương mại điện tử để mở rộng thị phần.

Thách thức tiếp cận thị trường và cạnh tranh quốc tế với Startup và SMEs

Việt Nam đang hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu, điều này vừa mở ra cơ hội lớn, vừa tạo ra áp lực cạnh tranh khốc liệt. Startup và SMEs phải đối mặt với việc các sản phẩm, dịch vụ của mình bị so sánh trực tiếp với những thương hiệu quốc tế đã có uy tín và nguồn lực dồi dào.

Việc tiếp cận thị trường mới, dù là trong nước hay quốc tế, đòi hỏi chiến lược marketing tinh vi, hiểu rõ nhu cầu khách hàng, đồng thời đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng ngày càng khắt khe. Với nguồn lực hạn chế, không ít doanh nghiệp rơi vào thế khó khi vừa phải xây dựng thương hiệu, vừa đảm bảo khả năng cạnh tranh về giá và chất lượng.

Cơ hội và nguy cơ cho Startup và SMEs trong môi trường kinh doanh 2025

Mặc dù bối cảnh kinh doanh năm 2025 chứa đựng nhiều rủi ro, nhưng cũng mở ra không ít cơ hội cho Startup và SMEs. Sự thay đổi nhanh chóng của nhu cầu tiêu dùng, đặc biệt ở các lĩnh vực công nghệ, F&B, logistics và dịch vụ tài chính, tạo ra khoảng trống thị trường mà các doanh nghiệp nhỏ có thể linh hoạt khai thác.

Khả năng đổi mới nhanh, ra quyết định gọn và thích nghi linh hoạt là lợi thế vốn có của các doanh nghiệp quy mô nhỏ. Tuy nhiên, nếu không quản trị tốt rủi ro, thiếu chiến lược dài hạn hoặc phụ thuộc quá nhiều vào một nguồn khách hàng, các cơ hội này có thể nhanh chóng biến thành nguy cơ dẫn đến thất bại.

Khó khăn mà Startup và SMEs đang đối mặt

Ảnh minh họa: Khó khăn Startup và SMEs thường gặp

Hạn chế về vốn và khả năng huy động tài chính

Một trong những rào cản lớn nhất mà Startup và SMEs tại Việt Nam gặp phải chính là vốn. Nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp bắt đầu từ nguồn tiết kiệm cá nhân hoặc vay mượn từ gia đình, bạn bè, dẫn đến quy mô tài chính rất hạn chế. Khi cần mở rộng hoặc đối phó với biến động thị trường, họ thường khó tiếp cận các kênh vốn chính thức như ngân hàng hoặc quỹ đầu tư.

Nguyên nhân chủ yếu đến từ yêu cầu tài sản thế chấp hoặc hồ sơ tín dụng không đạt chuẩn. Sự hạn chế này khiến việc triển khai các kế hoạch kinh doanh dài hạn trở nên khó khăn, và đôi khi buộc doanh nghiệp phải từ bỏ những cơ hội phát triển tiềm năng.

Thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao

Nhân sự chất lượng cao là yếu tố sống còn để doanh nghiệp cạnh tranh. Tuy nhiên, đối với Startup và SMEs, việc thu hút và giữ chân nhân tài lại là một thử thách lớn. Các tập đoàn lớn thường có lợi thế về lương, phúc lợi và môi trường làm việc chuyên nghiệp, khiến doanh nghiệp nhỏ khó cạnh tranh.

Ngay cả khi tìm được nhân sự phù hợp, doanh nghiệp vẫn phải đối mặt với nguy cơ họ rời đi sau khi tích lũy đủ kinh nghiệm, gây gián đoạn hoạt động. Việc thiếu đội ngũ có chuyên môn về công nghệ, quản trị hoặc marketing hiện đại càng làm giảm khả năng bứt phá của các công ty trẻ.

Khó khăn trong chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ

Chuyển đổi số không chỉ là một xu hướng, mà đã trở thành tiêu chuẩn mới để doanh nghiệp vận hành hiệu quả. Tuy nhiên, nhiều Startup và SMEs vẫn loay hoay giữa nhận thức và hành động. Một số doanh nghiệp e ngại chi phí đầu tư ban đầu, trong khi số khác lại thiếu nhân sự có khả năng vận hành hệ thống mới.

Sự chậm trễ này không chỉ khiến họ bỏ lỡ cơ hội tối ưu hóa quy trình, mà còn mất lợi thế cạnh tranh trước các đối thủ đã số hóa toàn diện. Đây là rào cản lớn khiến nhiều doanh nghiệp bị tụt lại phía sau trong cuộc đua công nghệ.

Áp lực cạnh tranh ngày càng gay gắt

Thị trường hiện nay không chỉ cạnh tranh giữa các doanh nghiệp cùng quy mô, mà còn đối đầu trực tiếp với các tập đoàn lớn trong và ngoài nước. Đặc biệt, sự phát triển của thương mại điện tử và nền kinh tế số khiến rào cản gia nhập thị trường thấp hơn.

Tuy nhiên, điều này lại nâng cao tiêu chuẩn dịch vụ và chất lượng sản phẩm. Startup và SMEs buộc phải liên tục cải tiến, đồng thời duy trì mức giá cạnh tranh, dẫn đến áp lực lớn về chi phí và lợi nhuận.

Rủi ro về dòng tiền và khả năng duy trì hoạt động

Dòng tiền là huyết mạch của mọi doanh nghiệp, nhưng với Startup và SMEs, việc duy trì dòng tiền ổn định là một bài toán nan giải. Doanh thu thường không đều, thời gian thanh toán kéo dài, trong khi các khoản chi cố định hàng tháng như lương, thuê mặt bằng và chi phí vận hành vẫn phải chi trả.

Chỉ cần một biến cố nhỏ, chẳng hạn khách hàng lớn dừng hợp tác hoặc chi phí tăng đột biến, toàn bộ kế hoạch kinh doanh có thể bị đảo lộn. Đây là nguyên nhân khiến nhiều doanh nghiệp trẻ dễ rơi vào trạng thái khủng hoảng tài chính..

Giải pháp giúp Startup và SMEs phát triển bền vững

Tối ưu quản trị tài chính và đa dạng hóa nguồn vốn

Quản trị tài chính là yếu tố sống còn với Startup và SMEs, đặc biệt trong giai đoạn đầu vốn mỏng và doanh thu chưa ổn định. Doanh nghiệp cần xây dựng kế hoạch ngân sách và dòng tiền rõ ràng, phân loại chi phí theo mức độ ưu tiên: chi phí thiết yếu, chi phí vận hành và chi phí phát triển.

Bên cạnh đó, việc phụ thuộc vào một nguồn vốn duy nhất rất rủi ro. Ngoài vốn tự có và vay ngân hàng, doanh nghiệp có thể tiếp cận quỹ đầu tư mạo hiểm, gọi vốn cộng đồng, hoặc hợp tác góp vốn với đối tác chiến lược. Ví dụ, nhiều Startup Việt Nam trong lĩnh vực F&B đã gọi vốn thành công qua các sàn crowdfunding và nhanh chóng mở rộng mô hình

Ảnh minh họa: 5 giải pháp cho Startup và SMEs phát triển bền vững

Đầu tư vào nhân sự và xây dựng văn hóa doanh nghiệp

Con người là tài sản lớn nhất của doanh nghiệp. Một đội ngũ gắn bó, nhiệt huyết sẽ giúp Startup và SMEs vượt qua khó khăn. Điều này đòi hỏi lãnh đạo phải đầu tư vào tuyển dụng, đào tạo và phát triển nhân sự.

Bên cạnh yếu tố thu nhập, môi trường làm việc là thứ giữ chân nhân viên. Văn hóa doanh nghiệp cởi mở, khuyến khích sáng tạo và tôn trọng ý kiến cá nhân sẽ giúp nhân sự gắn bó lâu dài. Ví dụ, nhiều Startup công nghệ ở Việt Nam áp dụng mô hình làm việc linh hoạt (hybrid) để tăng hiệu suất và giữ chân nhân tài.

Đẩy mạnh chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ

Chuyển đổi số không còn là lựa chọn mà là điều kiện bắt buộc để cạnh tranh. Các giải pháp công nghệ như ERP, CRM, kế toán điện tử hay phần mềm quản lý bán hàng giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, giảm sai sót và tối ưu hiệu suất.

Doanh nghiệp nên bắt đầu từ các phần mềm dễ triển khai và chi phí hợp lý, rồi nâng cấp khi mô hình phát triển. Việc thu thập và phân tích dữ liệu từ khách hàng cũng sẽ tạo lợi thế cạnh tranh, giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định marketing và sản phẩm chính xác hơn.

Xây dựng chiến lược marketing thông minh và tập trung

Với nguồn lực hạn chế, Startup và SMEs nên chọn chiến lược marketing tinh gọn nhưng hiệu quả cao. Các kênh như social media, email marketing, và content marketing có thể giúp tiếp cận khách hàng với chi phí thấp.

Quan trọng là phải xác định đúng khách hàng mục tiêu, xây dựng thông điệp rõ ràng, và kể câu chuyện thương hiệu một cách nhất quán. Ví dụ, nhiều Startup Việt Nam trong lĩnh vực thời trang đã tận dụng TikTok và Instagram để kể câu chuyện sản phẩm, từ đó tăng trưởng doanh thu nhanh chóng.

Hợp tác chiến lược và mở rộng mạng lưới kết nối

Hợp tác với các doanh nghiệp khác giúp chia sẻ nguồn lực, giảm chi phí và mở rộng cơ hội kinh doanh. Đây có thể là hợp tác sản xuất, phân phối, hoặc đồng phát triển sản phẩm.

Ngoài ra, việc tham gia các hội nhóm, hiệp hội ngành nghề và chương trình hỗ trợ của Nhà nước sẽ giúp Startup và SMEs tiếp cận nhanh hơn với nguồn vốn, chuyên gia, và đối tác tiềm năng. Thực tế, nhiều doanh nghiệp nhỏ đã tăng trưởng vượt bậc nhờ các kết nối tại sự kiện networking hoặc các chương trình tăng tốc khởi nghiệp.

Kết luận

Startup và SMEs chính là động lực tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam, đóng góp lớn vào GDP và tạo ra hàng triệu việc làm. Tuy nhiên, đây cũng là nhóm dễ bị tổn thương trước những biến động toàn cầu, sức ép cạnh tranh và yêu cầu đổi mới liên tục. Để phát triển bền vững, các doanh nghiệp cần chủ động chuyển đổi số, đa dạng hóa nguồn vốn, nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng mạng lưới hợp tác chiến lược.

Trong hành trình đó, việc sở hữu một hệ thống quản trị tinh gọn và hiệu quả ngay từ đầu là chìa khóa giúp Startup và SMEs vận hành trơn tru, kiểm soát tốt chi phí và mở rộng kinh doanh. Gói DraERP Startup được thiết kế dành riêng cho doanh nghiệp mới khởi nghiệp và quy mô nhỏ, tích hợp đầy đủ các tính năng quản lý bán hàng, kho, nhân sự và tài chính trên một nền tảng duy nhất.

Tìm hiểu chi tiết về gói DraERP Startup để xây dựng nền tảng vận hành chuyên nghiệp ngay từ hôm nay.